การใช้โปรแกรม REM ในกล้องสำรวจ โดยใช้โหมดเป้าปริซึม

การใช้โปรแกรม REM โดยใช้โหมดเป้าปริซึม
สำรวจจุดที่เอากล้องตั้งไม่ถึง ได้อย่างแม่นยำในงานภาคสนาม ในงานสำรวจภาคสนามมักเจอสถานการณ์ที่ ไม่สามารถตั้งกล้องบนตำแหน่งที่ต้องการได้ เช่น จุดที่ต้องการวัดอยู่ในพื้นที่ลาดชัน มีสิ่งกีดขวาง เช่น รั้ว กองดิน รถ เครื่องจักร พื้นที่แคบ ไม่สามารถตั้งกล้องได้ พื้นอันตราย เช่น ขอบเหว ริมถนน ต้องการวัดตำแหน่งใต้สะพาน ใต้โครงสร้าง เพื่อแก้ปัญหาเหล่านี้ กล้อง Total Station จึงมีฟังก์ชันที่เรียกว่า REM (Remote Elevation Measurement)ซึ่งช่วย “คำนวณระดับและตำแหน่งของจุดที่วัดไม่ได้โดยตรง” จากมุมที่กล้องมองเห็น เมื่อใช้งานร่วมกับ โหมดเป้าปริซึม (Prism Mode) ระบบจะสามารถวัดระยะ–มุมได้แม่นยำยิ่งขึ้น เหมาะสำหรับงานที่ต้องการค่าพิกัดจริง

REM คืออะไร?
REM = Remote Elevation Measurement
คือโปรแกรมใน Total Station ที่ช่วยคำนวณ ตำแหน่งความสูง (Elevation) ของวัตถุหรือจุดต่าง ๆ โดย ไม่ต้องเล็งที่จุดนั้นโดยตรง

หลักการทำงานคือ
กล้องวัดจุดอ้างอิงที่รู้ระดับ (เช่น จุดพื้นหรือจุดปริซึม)
กล้องเล็งไปยังจุดที่ต้องการคำนวณระดับ (ไม่ต้องมีปริซึม)
กล้องใช้มุมดิ่ง + ระยะเอียง = หา Elevation ของจุดนั้นได้
การเปิดใช้งานร่วมกับโหมด “Prism” จะช่วยเพิ่มความแม่นยำเมื่อจุดฐานหรือจุดอ้างอิงมี ปริซึมเป็นตัวสะท้อนสัญญาณ ทำให้การวัดระยะมีความถูกต้องสูงขึ้น


ข้อดีของ REM เมื่อใช้ร่วมกับโหมดเป้าปริซึม
1) วัดจุดที่เข้าถึงไม่ได้อย่างแม่นยำ
ใช้ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถตั้งปริซึมหรือเดินเข้าไปวางจุดได้
ตัวอย่างจุดที่ REM ช่วยวัดได้: ระดับขอบคาน  ความสูงใต้สะพาน ปีกกำแพงกันดิน ความสูงปล่องท่อ ความสูงเคเบิลบนเสาไฟ ระดับพื้นอีกฝั่งของรั้ว
เมื่อใช้โหมด “Prism” ในจุดฐาน กล้องจะรู้ระยะหลุมฐานที่ถูกต้องก่อนนำไปคำนวณ ทำให้ผลลัพธ์แม่นยำมากขึ้น


2) ลดความเสี่ยง ไม่ต้องปีน ไม่ต้องเข้าเขตอันตราย
REM ช่วยให้ช่างสำรวจไม่ต้อง ปีนขึ้นโครงสร้าง เดินลงคูน้ำ ข้ามรั้วหรือทางลาดชัน เข้าใกล้เสาไฟหรือเครื่องจักร เพียงวัดจากระยะไกล ก็ได้ค่าระดับจุดที่ต้องการแล้ว


3) ใช้งานง่าย ทำงานได้รวดเร็ว
เพียงวัด 2 จุด จุดอ้างอิง (มีปริซึม) จุดที่ต้องการระดับ (ไม่ต้องมีปริซึม) กล้องจะคำนวณให้ทันทีภายในไม่กี่วินาที


4) ได้ค่าระดับและตำแหน่งที่เชื่อมโยงกับพิกัดจริง
เพราะ REM ใช้ค่าระยะจาก ปริซึมที่เป็น True Distance ทำให้ค่าที่ได้ถูกต้องตามระบบงาน เหมาะกับงานที่ต้องเชื่อมค่าสำรวจเข้ากับแบบหรือ QC เช่น งานถนน
งานสะพาน งานระดับชั้นพื้น งานโครงสร้างคสล.

วิธีใช้งาน REM แบบมีปริซึม (Prism Mode)
ขั้นตอนใช้งานทั่วไป (อาจต่างกันเล็กน้อยตามยี่ห้อ เช่น Topcon / Sokkia / Nikon / Leica)
1) ตั้งกล้องและปรับระดับให้เรียบร้อย ตั้งกล้องเหนือหมุดหรือจุดอ้างอิง
2) ตั้งปริซึมในจุดอ้างอิงที่รู้ระดับ ใส่ค่าความสูงปริซึม (Prism Height) ให้ถูกต้อง
3) ตั้งค่าโหมดวัดระยะ → เลือกแบบ “Prism” เพราะต้องการระยะที่แม่นที่สุดในการคำนวณ
4) เข้าเมนู REM ชื่อเมนูอาจเป็น REM Remote Elevation Height Measurement REM Mode
5) กล้องจะให้ยิงที่จุดอ้างอิงก่อน ยิงปริซึมเพื่อเก็บค่าระยะ + มุมดิ่ง
6) เล็งไปยังจุดที่ต้องการหาระดับ จุดนี้ไม่ต้องมีปริซึม อาจเป็น ขอบคาน ปากท่อ รอยต่อ ใต้สะพาน จุดสูงเหนือหัว กล้องจะคำนวณระยะเป็น Line-of-sight + มุมดิ่ง
7) กล้องแสดงค่าระดับของจุดที่ต้องการ ผลลัพธ์ประกอบด้วย Elevation Vertical Difference (ΔH) ระยะเอียง มุมดิ่ง จบแบบรวดเร็ว

ข้อควรระวังการใช้ REM
- ห้ามมีสิ่งกีดขวางระหว่างกล้องกับจุดที่เล็ง
- ระยะไกลเกิน 60–120 เมตร อาจแม่นยำน้อยลง
- ระวังแสงแดดรบกวน Total Station
- ควรใช้ปริซึมแบบมาตรฐาน ไม่เอียง
- High Target ที่ผิดค่าจะทำให้ผลคลาดเคลื่อนได้

สรุป
การใช้โปรแกรม REM ร่วมกับโหมดเป้าปริซึม ช่วยให้กล้อง Total Station วัดจุดที่เข้าไม่ถึง ได้ระดับแม่นยำ ใช้งานสะดวกในงานจริง ทำงานภาคสนามเร็วขึ้น ลดความเสี่ยงของทีมสำรวจ “REM คือผู้ช่วยสำรวจจุดยาก ๆ ที่ไม่ต้องปีน ไม่ต้องเดินเข้าไป แต่ได้ค่าระดับครบในครั้งเดียว”