ใบหนังสือรับรองการปรับตั้ง (Certificate Letter) ของกล้องสำรวจ คืออะไร

ใบหนังสือรับรองการปรับตั้ง (Certificate Letter) คืออะไร
ใบหนังสือรับรองการปรับตั้ง (Certificate Letter) คือเอกสารที่ออกโดย ศูนย์บริการหรือศูนย์สอบเทียบเครื่องมือ เพื่อยืนยันว่า “กล้องสำรวจของคุณผ่านการตรวจสอบค่าความแม่นยำ และได้ถูกปรับตั้งให้อยู่ในมาตรฐานพร้อมใช้งานจริง” กล่าวให้เข้าใจง่าย — มันคือ “ใบรับรองสุขภาพของกล้องสำรวจ” ที่บอกว่ากล้องยังทำงานได้ตรง ไม่เพี้ยน ไม่ผิดมุม ไม่คลาดระยะ


ทำไมต้องมีใบ Certificate Letter
กล้องสำรวจเป็นเครื่องมือที่อาศัยความละเอียดระดับมิลลิเมตร เมื่อใช้งานไปนาน ๆ จะเกิด “การคลาดเคลื่อนเชิงกล (Mechanical Error)” หรือ “อิเล็กทรอนิกส์เพี้ยน (Electronic Drift)” เช่น กล้องล้ม กล้องกระแทก หรือใช้งานในอุณหภูมิสูงเป็นเวลานาน ดังนั้นใบ Certificate Letter คือ หลักฐานยืนยันว่ากล้องยังคงวัดมุมและระยะได้ถูกต้อง ก่อนนำไปใช้งานในภาคสนาม โดยเฉพาะในโครงการก่อสร้างภาครัฐหรือเอกชนขนาดใหญ่ เช่น งานถนนและสะพาน งานอาคารสูง งานเขื่อน งานรังวัดที่ดิน โครงการเหล่านี้จะ ไม่รับกล้องที่ไม่มีใบรับรองล่าสุดจากศูนย์บริการที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน (ISO/IEC 17025)

หน้าที่ของใบ Certificate Letter
1. ยืนยันว่ากล้องผ่านการตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ
2. แสดงค่าความคลาดเคลื่อนของระบบต่าง ๆ ภายในกล้อง
3. ใช้ประกอบการตรวจรับงานจากหน่วยงานราชการ
4. ใช้ยืนยันในงานสอบเทียบประจำปีของบริษัทรับเหมา
5. ใช้เป็นหลักฐานทางเทคนิคกรณีเกิดข้อขัดแย้งในการวัด

รายการที่ตรวจสอบและระบุในใบ Certificate
ในเอกสารจะมีตารางระบุ “ผลการตรวจสอบ” เช่น รายการตรวจสอบ
Collimation Error ตรวจสอบแนวเล็งว่าตรงศูนย์หรือเอียง
Vertical Index Error ตรวจแนวตั้งของกล้อง
Horizontal Circle Error ตรวจการอ่านมุมราบให้ตรง
EDM Distance Check ตรวจระบบยิงระยะด้วยแสงเลเซอร์
Optical Plummet Test ตรวจการเล็งลงหมุดแนวดิ่ง
Level Bubble Adjustment ตรวจฟองกล้องให้เท่าศูนย์
Compensator Function ตรวจระบบปรับระดับอัตโนมัติ
Battery & Display Test ตรวจระบบไฟฟ้าและหน้าจอ
โดยแต่ละหัวข้อจะมี ค่าความคลาดเคลื่อน (Tolerance) ระบุไว้ เช่น ±3″ หรือ ±2 มม.


ข้อมูลที่ต้องมีในใบรับรอง
- ชื่อ–ที่อยู่ของศูนย์สอบเทียบ
- ยี่ห้อและรุ่นของกล้อง
- หมายเลขเครื่อง (Serial Number)
- วันที่ตรวจสอบ และวันหมดอายุของใบรับรอง
- ผลการทดสอบ (ผ่าน / ไม่ผ่าน)
- ค่าความคลาดเคลื่อนที่วัดได้
- ชื่อผู้ตรวจสอบและลายเซ็นผู้อนุมัติ
- ตรารับรองมาตรฐาน (ISO, สมอ., กรมที่ดิน เป็นต้น)

อายุของใบ Certificate Letter
โดยทั่วไปมีอายุ 6 เดือน ถึง 1 ปี ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของหน่วยงานหรือโครงการที่ใช้งาน
หากกล้องตกกระแทก หรือใช้งานในสภาพร้อน–ชื้นจัด ควรนำไป “สอบเทียบใหม่” แม้ใบรับรองยังไม่หมดอายุ

ขั้นตอนการออกใบ Certificate Letter
1.  เจ้าของกล้องนำกล้องไปที่ศูนย์บริการหรือศูนย์สอบเทียบที่ได้รับการรับรอง
2. เจ้าหน้าที่ตรวจสอบระบบต่าง ๆ ทั้งมุม ระยะ และระดับ
3. ปรับตั้ง (Adjustment) หากพบค่าคลาด
4. ออกเอกสารใบรับรองพร้อมระบุผลการตรวจสอบ
5. เจ้าของรับกล้องกลับไปใช้งานพร้อมใบ Certificate


การสอบเทียบ (Calibration) vs การปรับตั้ง (Adjustment)
Calibration  คือ ตรวจสอบค่าความคลาดโดยไม่แก้ไข
Adjustment คือ  ปรับแก้ค่าภายในกล้องให้ตรงมาตรฐาน
ใบ Certificate Letter มักระบุว่า “ผ่านการสอบเทียบและปรับตั้งแล้ว” หมายความว่ากล้องได้รับการตรวจเช็กและแก้ไขครบถ้วน

ทำไมถึงสำคัญในภาคสนาม
กล้องที่ไม่ได้ผ่านการตรวจสอบอาจวัดระยะผิดพลาดแม้เพียงไม่กี่มิลลิเมตร ซึ่งอาจทำให้ เสาโครงสร้างเอียง, ระดับพื้นคอนกรีตคลาด , เส้นแนวถนนไม่ตรงแนวจริง และส่งผลให้โครงการเสียค่าใช้จ่ายซ้ำซ้อน
ดังนั้นการมีใบรับรอง คือ “หลักฐานแห่งความเชื่อมั่น” ว่ากล้องยังคงแม่นยำ

เกณฑ์การยอมรับในงานภาครัฐ
หน่วยงานอย่าง กรมทางหลวง กรมโยธาธิการ การทางพิเศษ การไฟฟ้า จะกำหนดไว้ใน TOR ว่า “กล้องสำรวจที่ใช้ในงาน ต้องมีใบรับรองการสอบเทียบจากศูนย์บริการที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ภายในระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี” หากไม่มีเอกสารนี้ อาจ ไม่อนุญาตให้ใช้เครื่องมือในโครงการ

ข้อควรระวัง
1. อย่าแกะฝาหรือปรับตั้งกล้องเอง – จะทำให้ใบรับรองหมดอายุทันที
2. อย่าใช้กล้องที่ไม่มีใบรับรองในงานที่ต้องการความละเอียดสูง
3. ควรแนบใบ Certificate ติดไว้ในกล่องหรือไฟล์งานสำรวจทุกครั้ง


✅ สรุป
ใบหนังสือรับรองการปรับตั้ง (Certificate Letter) คือเอกสารยืนยันอย่างเป็นทางการว่า “กล้องสำรวจของคุณยังคงแม่นยำ” ผ่านการตรวจสอบค่ามุม ระยะ และระดับจากศูนย์ที่ได้รับการรับรอง