การใช้กล้องสำรวจในการตรวจเพื่อหาความเคลื่อนตัวของหมุด

การสำรวจซ้ำเพื่อตรวจหาความเคลื่อนตัวของหมุด
หมุดควบคุมคืออะไร
หมุดควบคุม (Control Point) คือจุดอ้างอิงพิกัดที่ใช้เป็นฐานสำหรับการวัดมุม ระยะ และระดับในงานสำรวจ หมุดเหล่านี้เป็น “จุดคงที่” ที่กำหนดค่าพิกัด X, Y, Z ไว้อย่างถาวร เช่น หมุดหลักฐานทางราบ (Horizontal Control Point) หมุดระดับ (Benchmark) หมุดงานก่อสร้าง (Project Control Point) หากหมุดเคลื่อนตัว ค่าพิกัดทั้งหมดที่อ้างอิงกับหมุดนั้นจะเพี้ยนตามไปด้วย

ทำไมต้องสำรวจซ้ำเพื่อตรวจสอบ
1. เพื่อ ตรวจสอบความมั่นคงของโครงสร้าง (เช่น เขื่อน, สะพาน, อาคารสูง)
2. เพื่อ เฝ้าระวังการทรุดตัวของดินหรือโครงสร้างพื้นฐาน
3.เพื่อ ปรับปรุงพิกัดหมุดให้อยู่ในค่ามาตรฐานเดิม
4.เพื่อ ยืนยันว่าการวัดครั้งใหม่ยังคงอ้างอิงจุดเดิมได้อย่างถูกต้อง


หลักการของการตรวจสอบหมุด
แนวคิดคือ “เปรียบเทียบค่าพิกัดหมุดจากการสำรวจครั้งก่อนกับครั้งปัจจุบัน” โดยใช้กล้องประมวลผลรวม (Total Station) หรือ GNSS ที่มีความละเอียดสูง
ถ้าค่าพิกัดต่างกันน้อยกว่าเกณฑ์ที่กำหนด → หมุดถือว่า “คงที่”
ถ้าค่าพิกัดเปลี่ยนเกินเกณฑ์ → หมุด “เคลื่อนตัว” ต้องตรวจสอบซ้ำ

ขั้นตอนการสำรวจซ้ำ
1.เตรียมข้อมูลพิกัดเดิมของหมุด นำค่าพิกัด X, Y, Z เดิมจากการสำรวจครั้งก่อน ตรวจสอบระบบพิกัด (เช่น WGS84, UTM หรือ Local Grid) ให้ตรงกัน

2.ตรวจสภาพหมุดภาคสนาม ตรวจสอบสภาพหมุดจริงว่าชำรุด หลวม หรือถูกขยับหรือไม่ บันทึกภาพถ่ายและพิกัดเบื้องต้นด้วย GPS

3.ตั้งกล้องที่จุดควบคุมคงที่ ใช้กล้อง Total Station ที่สอบเทียบแล้ว ตั้งกล้องบนหมุดคงที่ (Reference Point) เล็งไปยังหมุดที่ต้องการตรวจสอบ

4.วัดมุมและระยะระหว่างหมุด ยิงค่ามุมและระยะอย่างน้อย 2–3 ครั้ง บันทึกค่าพิกัดจากกล้องลงในไฟล์ Job หากเป็นพื้นที่ลาดชันให้ใช้โหมด Fine เพื่อเพิ่มความละเอียด

5. คำนวณและเปรียบเทียบพิกัดนำค่าพิกัดใหม่ (X₂, Y₂, Z₂) เปรียบเทียบกับค่าพิกัดเดิม (X₁, Y₁, Z₁) ΔX=X2−X1ΔX = X₂ - X₁ΔX=X2​−X1​ ΔY=Y2−Y1ΔY = Y₂ - Y₁ΔY=Y2​−Y1​ ΔZ=Z2−Z1ΔZ = Z₂ - Z₁ΔZ=Z2​−Z1​หากผลต่าง (Δ) มีค่ามากกว่าเกณฑ์ เช่น ระนาบราบ > ±3 มม. แนวดิ่ง > ±5 มม. ถือว่าหมุดมีการเคลื่อนตัว

เทคนิคการตรวจสอบที่นิยม
Re-observation by Total Station ใช้มุมและระยะเทียบค่าพิกัดเดิม ความแม่นยำ ±2 มม.
Differential Leveling ตรวจความสูงหมุดระดับ ความแม่นยำ ±1 มม.
GNSS Static Survey ใช้ GPS วัดซ้ำในระยะยาว ความแม่นยำ ±5–10 มม.
Trilateration Method วัดระยะระหว่างหมุดหลายจุด ความแม่นยำ ±3 มม.

การประเมินผลการเคลื่อนตัว
หากหมุดเคลื่อนในทิศเดียวกันทั้งหมด → ดินหรือโครงสร้างเคลื่อนทั้งระบบ
หากหมุดบางจุดเคลื่อนเฉพาะทิศใดทิศหนึ่ง → อาจเป็นหมุดเพี้ยนเฉพาะจุด
หากหมุดเคลื่อนแบบยกตัวขึ้นหรือลง → อาจมีการทรุดหรือยกตัวของดิน


ข้อควรระวัง
ห้ามใช้กล้องที่ไม่ได้สอบเทียบในการตรวจหมุด
ห้ามใช้หมุดที่ไม่แน่ใจว่าเป็นจุดเดิม
ต้องทำงานในสภาพอากาศนิ่ง ไม่ร้อนจัดหรือมีแรงลม
เก็บข้อมูลซ้ำอย่างน้อย 2 ชุดเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง


สรุป
การสำรวจซ้ำเพื่อตรวจหาความเคลื่อนตัวของหมุด คือขั้นตอนสำคัญในการยืนยันความมั่นคงของจุดควบคุมภาคสนาม
สรุปจำง่าย: ตั้งกล้องที่จุดคงที่ ยิงหาหมุดที่ต้องตรวจ คำนวณเปรียบเทียบค่าพิกัด และวิเคราะห์แนวโน้มการเคลื่อนตัว