วิธีการตรวจสอบเส้น Crosshair ของกล้องระดับ

 วิธีการตรวจสอบเส้น Crosshair ของกล้องระดับ

     “เส้น Crosshair” หรือ เส้นเล็งกลาง (Line of Sight / Line of Collimation) เป็นเส้นแนวเล็งที่ปรากฏในเลนส์ของกล้องระดับ แบ่งออกเป็น 2 เส้นหลัก

• เส้นแนวนอน (Horizontal Line)   ใช้สำหรับอ่านค่าระดับจากไม้สตาฟ
  
• เส้นแนวตั้ง (Vertical Line)   ใช้สำหรับการจัดแนวและเล็งจุด

     หากเส้นแนวนอนไม่ขนานกับระนาบแนวระดับจริง กล้องจะให้ค่าระดับผิดเพี้ยนได้หลายมิลลิเมตรต่อระยะทางวัด 1 เมตร ซึ่งเป็นความคลาดที่ไม่ยอมรับได้ในงานสำรวจ

 ขั้นตอนการตรวจสอบ (วิธีสองไม้สตาฟ หรือ Two-Peg Test)

  ขั้นตอนที่ 1 : ตั้งกล้องกึ่งกลางระหว่างไม้สองต้น

• ปักไม้สตาฟสองต้นห่างกันประมาณ 30 ม. (จุด A และ จุด B)
  
• ตั้งกล้องระดับ “ตรงกลาง” ระหว่างสองจุด (ประมาณ 15 ม. จากแต่ละจุด)
  
• อ่านค่าที่สตาฟทั้งสองต้น (A, B)

       เนื่องจากกล้องอยู่กลาง   ผลต่างระดับระหว่าง A และ B จะเป็น “ค่าจริง”

  ขั้นตอนที่ 2 : ตั้งกล้องใกล้สตาฟต้นใดต้นหนึ่ง

• ย้ายกล้องมาใกล้สตาฟจุด A (ห่างราว 2–3 ม.)
  
• อ่านค่าที่จุด A (A) และจุด B (B) อีกครั้ง
  
• คำนวณค่าต่างระดับใหม่

  ขั้นตอนที่ 3 : เปรียบเทียบผลต่างระดับ

• หากกล้องปกติ   ค่าผลต่างระดับ (B–A) จากทั้งสองตำแหน่งจะ “เท่ากัน”
  
• หากกล้องมีความคลาด   ผลต่างระดับจะไม่เท่ากัน

          สูตรคำนวณข้อคลาดเคลื่อน (Error) : e = (B2 ​− A2​) − (B1​ − A1​)

• ถ้า e ≠ 0   เส้น Crosshair เอียง ต้องปรับแก้

  ขั้นตอนที่ 4 : การปรับแก้เบื้องต้น (เฉพาะช่างผู้ชำนาญ)

• ใช้ไขควงปรับสกรูที่ “กระบอกเล็งภายในกล้อง” (อยู่ใกล้เลนส์ตา)
  
• หมุนเล็กน้อยให้เส้นแนวนอนกลับมาอยู่ในระดับจริง
  
• ตรวจสอบซ้ำจนค่าคลาดเคลื่อน e ≈ 0

     ถ้าไม่มั่นใจ   ควรส่งให้ศูนย์บริการสอบเทียบ (Calibration) ดำเนินการ

 ตัวอย่างการคำนวณ (สมมติ)

  ข้อควรระวัง

• ห้ามทำการปรับด้วยตนเองหากไม่ชำนาญ
  
• ควรตรวจสอบเส้น Crosshair อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง
  
• อย่าใช้กล้องในสภาพลมแรงระหว่างการทดสอบ
  
• ตรวจสอบบนพื้นที่แน่น ไม่ยุบตัว

     การตรวจสอบเส้น Crosshair เป็นขั้นตอนสำคัญในการรักษาความแม่นยำของกล้องระดับ เพียงตรวจด้วยวิธี “สองไม้สตาฟ” ใช้เวลาไม่ถึง 20 นาที แต่ช่วยป้องกันความคลาดหลายเซนติเมตรในงานจริงได้เลย “เส้น Crosshair ที่ตรง คือพื้นฐานของค่าระดับที่แม่นยำทุกตัวเลข”

ยินดีให้คำปรึกษาแนะนำ กล้องระดับ กล้องวัดมุม กล้องประมวลผลรวม และบริการหลังการขาย : บริษัท พี นัมเบอร์วัน อินสตรูเม้นท์ จำกัด