วิธีเก็บข้อมูลภาคสนามด้วยกล้องสำรวจ ให้ครบโดยไม่พลาดจุด

วิธีเก็บข้อมูลภาคสนามด้วยกล้องสำรวจ ให้ครบโดยไม่พลาดจุด
ทำไมการเก็บข้อมูลภาคสนามให้ครบถึงสำคัญ ในการทำงานสำรวจ ไม่ว่าจะเป็น งานสำรวจพื้นที่, งานก่อสร้าง, งาน As-Built, หรือการควบคุมแนวระดับ “ความครบถ้วนของข้อมูล” คือสิ่งที่กำหนดคุณภาพของงานทั้งหมดถ้าวัดพลาดแค่จุดเดียว… อาจต้องรื้อแบบ แก้แนว หรือต้องกลับไปเก็บข้อมูลใหม่ทั้งหมด! ดังนั้น การเก็บข้อมูลให้ครบและถูกต้องตั้งแต่ภาคสนามคือหัวใจของช่างสำรวจมืออาชีพ


ขั้นตอนการเก็บข้อมูลภาคสนามให้ครบทุกจุด
1. วางแผนก่อนออกสนาม
ศึกษาแบบก่อสร้าง / แผนที่ / จุดควบคุมที่มีอยู่ ทำ “รายการจุดที่จะเก็บ” (Point List) เช่น หมุดหลัก, เสา, ผนัง, ฐานราก, แนวถนน ตรวจสอบอุปกรณ์ให้พร้อม (แบตเตอรี่, ปริซึม, ขาตั้ง, แฟ้มบันทึก, Memory)
การเตรียมข้อมูลล่วงหน้า จะลดการหลงลืมจุดในสนามได้ถึง 90%


2.ตรวจสอบค่าพิกัดและจุดอ้างอิง (Control Point)
ตรวจสอบหมุดหลัก (Benchmark / Control Point) ก่อนเริ่มงาน ถ้ามีการใช้หมุดเดิม ควรตรวจสอบความถูกต้องกับหมุดแม่ ตั้งระบบพิกัด (Coordinate System) ให้ตรงกับโครงการถ้าพิกัดหลักผิด งานทั้งหมดจะผิดตาม — ตรวจเช็กก่อนทุกครั้ง!


3. ตั้งกล้องให้มั่นคงและมีมุมมองครอบคลุม
ตั้งกล้องในจุดที่มองเห็นเป้าทุกจุดชัดเจนปรับระดับกล้องให้ได้ศูนย์แน่นอน ตรวจสอบค่าการเล็งและความสูงกล้อง (Instrument Height)อย่าลืมบันทึก “ค่าความสูงกล้อง”ทุกครั้ง —ใช้ในการคำนวณระดับภายหลัง


4.เก็บข้อมูลจุดหลักให้ครบ
ในระหว่างเก็บข้อมูล ควรเก็บ ทั้งจุดหลักและจุดประกอบ เช่น ประเภทงาน งานอาคาร จุดที่ต้องเก็บข้อมูล มุมเสา, ฐานราก, แนวผนัง, จุดศูนย์กลางเสา / งานถนน จุดที่ต้องเก็บข้อมูล  Center Line, ขอบทาง, จุดลาดเอียง, หมุดควบคุม / งานสะพาน จุดที่ต้องเก็บข้อมูล  แนวเสาเข็ม, จุดต่อรอยสะพาน, ฐานตอม่อ /งานภูมิประเทศ จุดที่ต้องเก็บข้อมูล  จุดสูง–ต่ำ, คลอง, ต้นไม้ใหญ่, ทางน้ำ, อาคารข้างเคียง

5. บันทึกข้อมูลให้ครบถ้วน
กำหนด ชื่อจุด (Point ID) ให้ชัดเจน เช่น P001, BM01, CL05 เพิ่มคำอธิบาย (Description) เช่น “ฐานราก A”, “ขอบถนนซ้าย”, “ศูนย์เสา B3”ตรวจสอบว่ามีค่าทั้ง “ระยะ, มุม, และระดับ” ครบก่อนเปลี่ยนจุดหลังเลิกงาน ให้ตรวจดูในกล้องอีกครั้งว่ามีจำนวนจุดครบตามแผนที่วางไว้

6.ตรวจเช็กความถูกต้องในสนามทันที
ใช้ฟังก์ชัน COORD หรือ DIST ในกล้องเช็กระยะระหว่างจุด ตรวจสอบว่าค่าที่ได้สอดคล้องกับแบบหรือแนวจริง ถ้ามีจุดใดผิดพลาด ให้แก้ไขและวัดซ้ำทันทีอย่าคิดว่าจะกลับมาแก้พรุ่งนี้ เพราะหน้างานอาจเปลี่ยนไปแล้ว!


7. บันทึกสำรองและจัดเก็บข้อมูล
บันทึกข้อมูลจากกล้องลงในหน่วยความจำภายนอกหรือแฟลชไดรฟ์ สำรองไฟล์ไว้ในคอมพิวเตอร์ทุกวัน ตั้งชื่อไฟล์ให้ชัด เช่น “SITE_A_2025-10-06.JOB”เก็บข้อมูลต้นฉบับ (Raw Data) ไว้เสมอ เผื่อใช้ตรวจสอบย้อนหลัง


เคล็ดลับพิเศษจากสนามจริง
ถ่ายภาพประกอบทุกจุดที่วัดไว้ พร้อมหมายเลขจุด ใช้ปากกา/สเปรย์มาร์กตำแหน่งจุดสำคัญไว้ในพื้นที่ จัดการทำ “Field Sketch” หรือสเก็ตช์แผนที่หน้างาน เมื่อกลับจากสนาม ให้รีวิวข้อมูลทันที อย่าทิ้งไว้ข้ามวัน

สรุปสั้น ๆ
การเก็บข้อมูลภาคสนามให้ครบและไม่พลาดจุด = วางแผน + ตรวจเช็ก + บันทึกซ้ำ + สำรองไฟล์ กล้องสำรวจที่แม่นแค่ไหนก็ไม่มีประโยชน์ ถ้าข้อมูลที่เก็บ “ไม่ครบหรือไม่สอดคล้องกับหน้างานจริง” เพราะฉะนั้น ช่างสำรวจที่ดี ต้องแม่นทั้งกล้อง และละเอียดทั้งข้อมูล