คำอธิบายศัพท์ Sop, Hop, และ Vop ในงานสำรวจ

ในงานสำรวจและวิศวกรรมโยธา คำศัพท์ Sop, Hop, และ Vop เป็นพื้นฐานที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับการคำนวณพิกัดและระยะทาง โดยเฉพาะเมื่อต้องทำงานกับพื้นที่ที่มีความลาดเอียง คำศัพท์เหล่านี้ช่วยให้เราสามารถแปลงข้อมูลที่วัดได้จากกล้องสำรวจให้กลายเป็นระยะทางที่นำไปใช้งานได้จริง

1. Sop (Slope Distance) ระยะทางในแนวลาด

Sop คือ ระยะทางจริง ที่วัดได้ตามแนวลาดเอียงระหว่างกล้องกับเป้าหมาย โดยเป็นค่าที่ได้จากการวัดโดยตรงจากกล้อง Total Station ตัวอย่างเช่น เมื่อใช้กล้องยิงเลเซอร์ไปยังเป้าปริซึมที่อยู่บนพื้นที่ต่างระดับ ค่าแรกที่กล้องบันทึกได้คือค่า Sop ซึ่งเป็นค่าเริ่มต้นที่ต้องนำไปคำนวณต่อ

2. Hop (Horizontal Distance) ระยะทางในแนวราบ

Hop คือ ระยะทางในแนวราบ หรือระยะทางในแนวนอนที่ขนานกับพื้นโลก เป็นค่าที่ได้จากการแปลงค่า Sop ด้วยสูตรทางคณิตศาสตร์: Hop=Sop×cos(θ)  โดยที่ θ คือมุมดิ่ง (Vertical Angle) ที่กล้องวัดได้ ค่า Hop มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับงานวางผังอาคาร งานวางแนวถนน และงานก่อสร้างที่ต้องการระยะทางที่ถูกต้องบนระนาบเดียวกัน

3. Vop (Vertical Distance) ระยะทางในแนวดิ่ง

Vop คือ ระยะทางในแนวดิ่ง หรือส่วนต่างระดับความสูงระหว่างสองจุด (กล้องกับเป้าหมาย) ซึ่งคำนวณมาจากค่า Sop เช่นกัน โดยใช้สูตร: Vop=Sop×sin(θ)ค่า Vop ใช้เพื่อหาค่าความสูง ความต่างระดับ หรือตรวจสอบการทรุดตัวของดิน และยังใช้ในการกำหนดความสูงของโครงสร้างต่าง ๆ ในการออกแบบ

สรุปความสัมพันธ์แบบเข้าใจง่าย

ถ้าเปรียบเทียบความสัมพันธ์ของทั้งสามคำศัพท์นี้ด้วยรูป สามเหลี่ยมมุมฉาก จะช่วยให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น:

• Sop คือ ด้านตรงข้ามมุมฉาก หรือระยะทางที่วัดได้จริง
• Hop คือ ด้านประชิดมุม หรือระยะทางในแนวราบ
• Vop คือ ด้านตรงข้ามมุม หรือระยะทางในแนวดิ่ง

พูดง่าย ๆ ก็คือ Sop คือค่าที่ได้จากการวัดจริง ส่วน Hop และ Vop คือการ "แยกส่วน" ระยะลาดนั้นออกเป็นส่วนประกอบในแนวราบและแนวดิ่งตามหลักการทางตรีโกณมิติ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่พร้อมสำหรับการทำงานด้านการสำรวจและก่อสร้างในทุกมิติ