สัญญาณเตือนที่บอกว่ากล้องสำรวจเริ่มกำลังพัง

การใช้งานกล้องสำรวจ (ทั้งกล้องระดับ, กล้องวัดมุม, หรือ Total Station) ไปสักระยะหนึ่ง อาจเริ่มแสดง "สัญญาณเตือน" ว่าเครื่องมือของคุณเริ่มเสื่อมสภาพหรือใกล้พัง ซึ่งถ้าไม่รีบตรวจสอบหรือสอบเทียบ อาจทำให้งานวัด ผิดพลาดร้ายแรง, ข้อมูลไม่แม่นยำ, หรือ เสียค่าซ่อมแพงขึ้น ในภายหลัง

10 สัญญาณว่ากล้องสำรวจของคุณ “เริ่มจะพัง”

1. ฟองน้ำระดับไม่อยู่ตรงกลาง
ปรับแล้วไม่อยู่ศูนย์ หรือกลับมาตรงแป๊บเดียวแล้วเบี้ยว สาเหตุ: สกรูระดับคลายตัว / ฐานกล้องบิดงอ / ระบบ compensator มีปัญหา

2. เส้นใยในกล้อง “ขยับ-สั่น” เวลาขยับตัว
เมื่อแตะขาตั้งเบา ๆ แล้วเส้นใยในกล้องกระเพื่อม บ่งชี้ว่า: ระบบ compensator หย่อน หรือสายแขวนขาด/ยืด

3. ตั้งกล้องนิ่งแล้ว แต่มองผ่านเลนส์เหมือนภาพไหวๆ
คล้ายภาพ “หายใจ” อยู่ตลอดเวลา มักเจอในกล้องที่ตกจากที่สูง หรือมีการใช้งานหนักโดยไม่สอบเทียบ

4. มุมวัดหรือระดับ “เพี้ยน” จากค่าจริง
ยิงจุดเดิมซ้ำ ๆ ได้ค่าต่างกันเกิน 2–3 มม. ค่ามุมเปลี่ยนไปเองแม้ไม่ได้หมุนกล้อง

5. จอแสดงผล (สำหรับกล้อง Total Station) กระพริบ/มีเส้น อาการหน้าจอเสีย, แบตเสื่อม หรือวงจรเริ่มรวน

6. กล้องหมุนฝืด หรือหลวมผิดปกติ
หมุนเงย/หมุนรอบแนวตั้งไม่ลื่น → มักเกิดจากกลไกหล่อลื่นแห้ง, ขาดจาระบี

7. ยิงระยะแล้วได้ค่ากระโดด (เฉพาะกล้อง Total Station)
ระยะวัดเปลี่ยน 5–10 เมตรเองทั้งที่เล็งจุดเดิม เกิดจาก EDM (Electronic Distance Measurement) มีปัญหา

8. สกรูปรับระดับหมุนฟรีหรือแน่นจนหมุนไม่ไป
ระบบยึด-ปรับระดับหลวม → ทำให้ตั้งกล้องไม่ได้ศูนย์จริง

9. ฝุ่นหรือไอน้ำเกาะในเลนส์
เลนส์ฝ้า, ภาพมัวแม้เช็ดแล้ว → แสดงว่าซีลกันชื้นเสื่อม เสี่ยงขึ้นราภายใน (ต้องส่งล้างเลนส์ทันที)

10. ตั้งกล้องแล้วค่าระดับไม่เสถียร
ยิง BS/FS แล้วคำนวณแล้ววนกลับมาค่า Benchmark ไม่เท่าเดิม สาเหตุอาจเป็นกล้องเคลื่อนไม่เท่ากันในแต่ละจุด หรือ compensator เสีย

สิ่งที่ควรทำหากพบอาการเหล่านี้
✅ สอบเทียบกล้องทันที รายละเอียด ส่งร้านสอบเทียบที่มีใบรับรอง (Calibration Lab)
✅ หลีกเลี่ยงใช้งานต่อในพื้นที่สำคัญ เช่น งานราชการ, งานคอนโด, งานสะพาน
✅ ตรวจสอบอุปกรณ์เสริมร่วมด้วย เช่น ไม้สต๊าฟ, ขาตั้ง บางทีผิดจากอุปกรณ์พ่วง
✅ หมั่นจดบันทึกอาการกล้องในแต่ละงาน เพื่อติดตามความเสื่อมของกล้อง
✅ เตรียมกล้องสำรอง/สำรวจให้พร้อม กรณีฉุกเฉินหน้างาน
 
สรุป:
หากคุณเริ่มสังเกตว่า “กล้องไม่เหมือนเดิม” — อย่ารอจนพัง
กล้องสำรวจที่คลาดเคลื่อนเพียง ไม่กี่มิลลิเมตร อาจสร้างความเสียหายหลักแสนในหน้างานได้