การใช้ระบบ Grid Factor ในการวัดพิกัด ด้วยกล้อง Total Station

 การใช้ระบบ Grid Factor ในการวัดพิกัด ด้วยกล้อง Total Station

     การใช้ ระบบ Grid Factor ในการวัดพิกัดด้วยกล้อง Total Station มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะค่าที่กล้องวัดได้จริง (Slope Distance และพิกัดบนพื้นดิน) จะต้องถูกปรับแก้ให้เข้ากับระบบพิกัดแผนที่ (Map/Grid Coordinate System) เพื่อให้ผลลัพธ์ถูกต้องและใช้งานได้ในการทำแผนที่หรือเชื่อมโยงกับระบบ GIS

 ความหมายของ Grid Factor

• Grid Factor (GF) คือ ค่าตัวคูณที่ใช้ปรับแก้ระยะทางที่วัดได้จากกล้อง Total Station บนพื้นดิน (Ground Distance) ให้อยู่ในรูปของระยะบนแผนที่ (Grid Distance)

• เกิดจากการรวมผลของ 2 ค่าหลัก
  
   1. Scale Factor (SF)   มาจากการฉายแผนที่ (Projection เช่น UTM)
   2. Elevation Factor (EF)   มาจากผลต่างระดับความสูงจากผิวทรงรีอ้างอิง (Ellipsoid)

            สูตรทั่วไป : GF = SF × EF 

 วิธีการใช้งาน Grid Factor

   1. กำหนดระบบพิกัด   เช่น UTM Zone 47N หรือ Local Grid

   2. หาค่า Elevation Factor (EF)   คำนวณจากความสูงเฉลี่ยของพื้นที่

                 EF = RR + hEF

       โดย RRR = รัศมีโลกเฉลี่ย, hhh = ความสูงเฉลี่ยจากระดับน้ำทะเล

   3. หาค่า Scale Factor (SF)   ขึ้นกับเส้นเมริเดียนกลาง (Central Meridian) และตำแหน่งพิกัด

   4. คูณค่ารวม (GF = SF × EF)

   5. ตั้งค่าในกล้อง Total Station   เพื่อให้ค่าพิกัดและระยะที่บันทึกถูกต้องตรงกับระบบแผนที่

 ตัวอย่าง (ประเทศไทย)

• ระบบ UTM Zone 47N / 48N ใช้บ่อยที่สุด
  
• ค่าที่ได้ใกล้เคียง GF ≈ 0.9996 ± เล็กน้อย
  
• หากพื้นที่อยู่สูง (เช่น 500–1000 ม. เหนือระดับน้ำทะเล) ต้องคำนวณ EF เพื่อแก้ไข

 ความสำคัญ

• ลด ความคลาดเคลื่อนเชิงระบบ ที่เกิดจากการใช้ระยะพื้นดินแทนระยะบนแผนที่
  
• ทำให้ งานวางผัง วางแนวถนน สะพาน เขื่อน หรือโครงการใหญ่ เชื่อมโยงเข้ากับระบบ GIS ได้อย่างถูกต้อง
  
• ป้องกันความผิดพลาดสะสมในงานโครงการระยะยาว