วิธีประมาณระยะทางง่ายๆ ด้วยกล้องระดับ

ประมาณระยะทางง่ายๆ ด้วยกล้องระดับ

แม้ว่ากล้องวัดระดับ (Auto Level หรือ Dumpy Level) จะมีหน้าที่หลักในการหาค่าความแตกต่างของระดับ ซึ่งแตกต่างจากกล้อง Total Station ที่สามารถวัดระยะทางได้โดยตรง แต่ในทางปฏิบัติ ผู้ปฏิบัติงานสามารถประยุกต์ใช้วิธีการง่ายๆ เพื่อประมาณค่าระยะทางแนวราบได้จากไม้สต๊าฟ เทคนิคนี้เรียกว่า วิธี Stadia

วิธี Stadia เป็นเทคนิคการวัดระยะทางอย่างง่ายที่ใช้ร่วมกับกล้องระดับ อาศัยการอ่านค่าบนไม้สต๊าฟจากเส้น Stadia ซึ่งเป็นเส้นแนวนอนพิเศษที่ปรากฏในกล้องเล็ง จากนั้นนำค่าที่อ่านได้ไปคำนวณหาระยะทางระหว่างกล้องกับเป้าหมาย

อุปกรณ์ที่ต้องใช้สำหรับวิธี Stadia:

ในการใช้วิธี Stadia จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์หลักดังนี้:

• กล้องวัดระดับ (Auto Level) ที่มีเส้น Stadia ในกล้องเล็ง
• ไม้สต๊าฟ (Levelling Staff) ที่มีสเกลการวัดชัดเจน
• เครื่องคิดเลข (สำหรับคำนวณ)

ขั้นตอนการประมาณค่าระยะทางด้วยวิธี Stadia:

1. ตั้งกล้องและปรับระดับ:

   วางกล้องระดับบนขาตั้งในตำแหน่งที่ต้องการทราบระยะห่างถึงเป้าหมาย ปรับฐานกล้องโดยใช้ลูกน้ำฟองกลมให้กล้องอยู่ในแนวระดับอย่างมั่นคง

2. ตั้งไม้สต๊าฟและอ่านค่า:

   ให้ผู้ช่วยนำไม้สต๊าฟไปตั้งในแนวตั้งฉากกับพื้น ณ ตำแหน่งเป้าหมาย เล็งกล้องไปที่ไม้สต๊าฟ และอ่านค่าตัวเลขบนไม้สต๊าฟ 2 ตำแหน่งจากเส้น Stadia:

   • ค่าอ่านบน (Upper Stadia Hair) ตรงตำแหน่งที่เส้น Stadia เส้นบนตัดกับไม้สต๊าฟ
   • ค่าอ่านล่าง (Lower Stadia Hair) ตรงตำแหน่งที่เส้น Stadia เส้นล่างตัดกับไม้สต๊าฟ
3. คำนวณ Stadia Interval:

   นำค่าอ่านบน ลบด้วย ค่าอ่านล่าง เพื่อหาระยะห่างระหว่างเส้น Stadia ทั้งสองบนไม้สต๊าฟ

   Stadia Interval = ค่าอ่านบน−ค่าอ่านล่าง

   ตัวอย่าง: ถ้าค่าอ่านบน = 1.760 ม. และค่าอ่านล่าง = 1.460 ม. --> Stadia Interval = 1.760 - 1.460 = 0.300 ม.

4. คำนวณระยะทางแนวราบ:

   นำค่า Stadia Interval ที่ได้ คูณด้วยค่าคงที่ (K) ซึ่งสำหรับกล้องระดับมาตรฐานส่วนใหญ่ ค่า K จะเท่ากับ 100

   ระยะทางแนวราบ (D)= Stadia Interval×K ระยะทางแนวราบ (D)=(ค่าอ่านบน−ค่าอ่านล่าง)×100
   ตัวอย่าง: D = 0.300 ม. × 100 = 30 เมตร

ข้อดีของวิธี Stadia:

• ความสะดวกในการใช้งาน: ไม่ต้องใช้อุปกรณ์วัดระยะทางเพิ่มเติม เช่น เทปวัดระยะ
• ความรวดเร็ว: สามารถอ่านค่าและคำนวณระยะอย่างคร่าวๆ ได้อย่างรวดเร็วในภาคสนาม
• ใช้ผู้ปฏิบัติงานน้อย: สามารถทำได้โดยใช้ผู้ปฏิบัติงานเพียง 2 คน
• เหมาะสมกับพื้นที่ที่เข้าถึงยาก: ใช้ประเมินระยะในพื้นที่ที่การใช้เทปวัดระยะทำได้ลำบากหรือไม่สะดวก

ข้อจำกัดของวิธี Stadia:

• ระดับความแม่นยำจำกัด: วิธีนี้ให้ค่าระยะทางแบบประมาณ ไม่มีความแม่นยำสูงเท่ากับการวัดด้วยกล้อง Total Station หรือเทปวัดระยะ
• ไม่เหมาะสมกับระยะทางไกล: ความแม่นยำจะลดลงอย่างมากในระยะทางที่เกินประมาณ 100 เมตร
• ต้องการการตั้งที่ถูกต้อง: ไม้สต๊าฟต้องตั้งตรงแนวดิ่งอย่างสมบูรณ์ และกล้องต้องตั้งได้ระดับจริง

ตัวอย่างการประยุกต์ใช้งาน:

วิธี Stadia มีประโยชน์ในงานที่ต้องการทราบระยะทางอย่างคร่าวๆ ไม่ต้องการความแม่นยำสูง เช่น:

• การประเมินความกว้างของพื้นที่อย่างรวดเร็วเพื่อดูขนาดเบื้องต้น
• การตรวจสอบระยะเบื้องต้นจากจุดตั้งกล้องระดับไปยังแนวเสา หรือขอบเขตพื้นที่ก่อสร้าง
• ใช้ประกอบการวางแผนงานวัดระดับในพื้นที่กว้างๆ

สรุป:

สรุปได้ว่า วิธี Stadia เป็นเทคนิคการประมาณค่าระยะทางที่สามารถนำมาใช้ร่วมกับกล้องวัดระดับได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว แม้จะไม่ให้ความแม่นยำสูงเท่าเครื่องมือวัดระยะโดยตรง แต่ก็มีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับการประเมินระยะทางในงานภาคสนามเบื้องต้น หรือในสถานการณ์ที่ไม่ต้องการความละเอียดเชิงตำแหน่งสูง