กล้องระดับต้องตั้งตรงขนาดไหน? ถ้าเอียงนิดเดียวจะมีปัญหาไหม?

กล้องระดับต้องตั้งตรงขนาดไหน? แล้วถ้าเอียงนิดเดียวจะมีปัญหาไหม?

การตั้งกล้องระดับให้ "ตรง" หรือ "ได้ระนาบ" เป็นหัวใจสำคัญของงานสำรวจด้วยกล้องระดับ เพราะความแม่นยำของค่าที่วัดได้ขึ้นอยู่กับความตรงของกล้องเป็นหลัก แล้วความตรงที่ว่านี้ต้องเป๊ะขนาดไหน? และหากเอียงเพียงเล็กน้อยจะเกิดปัญหาอะไรขึ้นบ้าง?

หลักการทำงานของกล้องระดับ

กล้องระดับ (Auto Level) ถูกออกแบบมาให้ทำงานบนหลักการของระนาบแนวนอนที่สมบูรณ์ (Perfect Horizontal Plane) โดยอาศัยระบบชดเชยอัตโนมัติ (Automatic Compensator) ที่อยู่ภายในตัวกล้อง ซึ่งเป็นเหมือนลูกตุ้มหรือปริซึมที่แขวนอยู่และจะปรับตัวเองให้อยู่ในแนวดิ่งเสมอเมื่อกล้องถูกตั้งอยู่ในแนวระดับหนึ่งๆ ทำให้ลำแสงที่ออกมาจากกล้องเป็นเส้นตรงในแนวนอนทุกครั้งที่ใช้งาน

แล้วต้องตั้งตรงขนาดไหน?

คำตอบคือ: ต้องตรงในระดับที่ทำให้ฟองน้ำวงกลม (Circular Bubble) ที่ฐานของกล้องเข้ามาอยู่ในกึ่งกลาง

ฟองน้ำวงกลมนี้ทำหน้าที่เป็นตัวบ่งชี้ว่ากล้องถูกตั้งได้ระดับคร่าว ๆ แล้ว ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่จำเป็นเพื่อให้ระบบชดเชยอัตโนมัติภายในตัวกล้องสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ. หากฟองน้ำไม่อยู่ในกึ่งกลางอย่างสมบูรณ์ ระบบชดเชยก็จะไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่และจะทำให้ค่าที่วัดได้มีความคลาดเคลื่อน

ถ้าเอียงนิดเดียวจะมีปัญหาไหม?

มีปัญหาแน่นอน และความคลาดเคลื่อนนี้จะยิ่งมากขึ้นเมื่อระยะห่างระหว่างกล้องกับเป้าหมายไกลขึ้น ยกตัวอย่างเช่น:

• ระยะใกล้ (10 เมตร): หากกล้องเอียงเล็กน้อย อาจทำให้ค่าที่อ่านได้คลาดเคลื่อนเพียง 1-2 มิลลิเมตร ซึ่งอาจไม่ส่งผลกระทบต่องานบางประเภท
• ระยะไกล (100 เมตร): หากกล้องเอียงด้วยมุมเท่าเดิม ค่าความคลาดเคลื่อนจะเพิ่มขึ้นเป็น 10-20 มิลลิเมตร (1-2 เซนติเมตร) ซึ่งเป็นค่าที่สูงมากสำหรับงานก่อสร้าง และอาจทำให้เกิดปัญหาโครงสร้างตามมาได้

นอกจากนี้ การเอียงของกล้องจะทำให้ค่าความคลาดเคลื่อนในแต่ละครั้งไม่เท่ากัน ทำให้การคำนวณระดับในหลายๆ จุดเกิดความผิดพลาดแบบสะสม (Accumulated Error)

สรุป

กล้องระดับต้องตั้งให้ตรงในระดับที่ฟองน้ำวงกลมอยู่กึ่งกลาง เพื่อให้ระบบชดเชยอัตโนมัติทำงานได้อย่างสมบูรณ์ แม้การเอียงเพียงเล็กน้อยก็สามารถส่งผลให้เกิดความคลาดเคลื่อนอย่างมีนัยสำคัญ โดยเฉพาะในระยะทางที่ไกล การทำความเข้าใจและใส่ใจในขั้นตอนนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับผู้ใช้งานกล้องระดับทุกคน